Bilindiği üzere son yıllarda internet üzerinden alışveriş yaygın hale gelmiştir. E-ticaret siteleri ve internet alışverişinin yaygınlaşmasıyla beraber tüketici hukuku da ayrı bir önem kazanmıştır. Özellikle internetten alınan ürünlerin yanlış, kusurlu veya eksik gönderilmesi “ayıplı mal” konusunu gündeme getirmiştir. Makalemizde “Ayıplı mal nedir?” sorusunu yanıtladıktan sonra ayıplı mal aldığımızda neler yapmalıyız? ve yasal haklarımızın neler olduğuyla ilgili detaylı bilgi vereceğiz.
Ayıplı Mal Nedir?
Ayıplı mal, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 8.maddesinde tanımlanmıştır. İlgili madde hükmüne göre; “Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.” Maddenin devam hükmüne göre; ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında, reklam veya ilanında yer alan özelliklerden bir veya birden fazlasını taşımayan mal da ayıplı kabul edilmektedir. İlgili madde hükmü çerçevesinde aşağıda belirtmiş olduğumuz durumlarda da satın alınan mal, ayıplı kabul edilmektedir:
- Satıcı tarafından bildirilen ya da teknik düzenlemesinde tespit edilen özelliğe aykırı olan,
- Muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan,
- Tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar.
Bir dönem fazlasıyla yaygın olan bal reklamları bu duruma en iyi örnektir. Hakiki bal olarak tanıtılan ama yüksek oranda şeker içeren ballar, ayıplı mal kategorisinde yer almaktadır. Nitekim söz konusu sebebe dayanılarak birçok tüketici, yasal yollar ile hakkını korumuştur. Aynı durum ikinci el otomobil satışlarında da yaygın olarak görülmektedir. Otomobilin satışını kolaylaştırmak adına daha az kilometre yaptığı söylenmekte ve tüketici aslında aldatılmaktadır. Satış sonrası bu durumun gerçek dışı olduğunun tespit edilmesi durumunda tüketici, ayıplı mal sebebiyle yasal haklarını kullanabilir. Tüketicinin yasal haklarının neler olduğunu makalemizin ilerleyen bölümlerinde açıklayacağız.
Ayıplı Mal Aldığımızda Neler Yapmalıyız?
Ayıplı ürün satın alan tüketicinin birtakım seçimlik hakları vardır. Tüketicinin seçimlik hakları, ilgili Kanun’un 11.maddesinde belirtilmiştir. Tüketicinin, seçimlik haklarını kullanmadan evvel dikkat etmesi gereken önemli bir husus mevcuttur. Kanun’a göre; tüketici, sayılan haklardan yalnızca birisini kullanabilir. Dolayısıyla seçimlik hakların terditli olarak talep edilmesi mümkün değildir. Bu sebeple tüketici, hakkını kullanmadan önce mutlaka sağlık bir şekilde düşünmeli ve kararını vermelidir. Ayıplı ürün satın alınması durumunda Kanun’da yer alan seçimlik haklar şunlardır:
- Satın alınan ürünün iadesini gerçekleştirmeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
- Satılan ürünü alıkoyarak ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
- Masrafların tamamı satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz olarak onarılmasını talep etme, (Aşırı masraf gerektirmediği halde bu madde hükmü uygulama alanı bulabilir.)
- İmkan olması durumunda satılan ayıplı malın, ayıpsız misli ile değiştirilmesini isteme.
Tüketici, yukarıdaki haklarından birisini kullanmak istediğini satıcıya bildirdiği takdirde satıcı, bunu yerine getirmekle yükümlü olacaktır.
Ayıplı ürünün internet üzerinden veya e-ticaret siteleri aracılığıyla satın alınması durumunda hiçbir gerekçe göstermeksizin malın iadesi sağlanabilir. Bu durumda cayma hakkı kullanılmış olacaktır. Cayma hakkının kullanımı için ise süre 14 gündür. Söz konusu süre, malın tesliminden itibaren başlayacaktır.
Seçimlik haklardan birisi kullanılmasına rağmen satıcı, gerekeni yerine getirmez ise bu durumda hukuki süreç başlayacaktır. Bu noktada satın alınan ürünün ücreti önem taşımaktadır. Ürün bedeline göre tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvuru mümkün olacaktır. Tüketici mahkemesinde dava açma ve hakem heyeti başvurusu hakkında bilgi almak için kırmızı linklere tıklayarak güncel makalelerimize ulaşabilirsiniz.
Ayıplı Mal İade Süresi Kaç Gündür?
Ayıplı mal aldığımızda neler yapmalıyız? başlığı altında ayıplı ürünün iade süresi üzerinde durmamız yararlı olacaktır. Ayıplı mal iadesi tüketici hakları çerçevesinde mümkündür. Malın ayıplı çıkması durumunda her zaman iade mümkün değildir. Bu noktada zamanaşımı sürelerinin göz önünde bulundurulması gerekecektir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre; aksi kanun veya taraflarca belirlenmediği sürece ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile ayıplı maldan sorumluluk, malın tüketiciye tesliminden itibaren 2 yıldır. Konut veya tatil amaçlı taşınmaz alınması durumunda malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresi olacaktır.
İkinci el satışlarda ise zamanaşımı süresi 1 yıldan, taşınmaz mallar için ise 3 yıldan az olamayacaktır.
Malın ayıplı olduğu ağır kusur veya hile ile gizlenmiş ise zamanaşımı süreleri uygulama alanı bulmayacaktır.
Ürün Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Ayıplı mal aldığımızda neler yapmalıyız? sorusunun yanıtını yukarıda kısaca verdik. Şimdi ise bir ürün satın alırken nelere dikkat etmemiz gerektiği üzerinde duracağız. Malın ayıplı çıkması herkesin karşı karşıya kalabileceği bir durumdur. Peki ama ayıplı ürün almamak için nelere dikkat etmeliyiz? Bu noktada önemli olan satın alınan malın dikkatli bir şekilde incelenmesidir. Elbette bazı ürünler ciddi anlamda teknik bilgi ve incelemeyi gerektirmektedir. Böyle ürünlerin satın alınması durumunda ise en azından dışarıdan görülebilen ve fark edilebilen ayıpların incelenmesi gerekir. Aynı zamanda ürün satın ve teslim alırken imzalatılan evraklara dikkat edilmelidir. Bazı hallerde satıcı, malın ayıplı olduğunun bilindiğine dair belgeyi tüketiciye imzalatmaktadır. Böylece yasal sorumluluktan kurtulacağı kanaatine varmaktadır. Bu nedenle tüketici, imzaladığı evraklara mutlaka dikkat etmelidir. Haklarını kullanmayacağına dair bir evrak veya malın kusurlu olduğunun bilindiğine dair bir evrak imzalanması, ileride hukuki sorunlar yaşanmasına neden olabilir.
Tüketici hukuku ile ilgili sorularınızın yanıtı ve sorunlarınızın çözümü için iletişim bölümünden bize ulaşabilir; tüketici hakları avukatı ile görüşme sağlayabilirsiiniz.
Bu sitedeki bütün içeriklerin telif hakkı Av.Ayşegül Helvacıoğlu’na aittir. Sitede yayınlanan tüm içerikler kopya korumalı olup yazılı izin olmaksızın kopyalanması veya yayınlanması durumunda 5846 sayılı FSEK kapsamında yasal işlem gerçekleştirilecektir.
İyi günler,13.02.2021 tarihimde trendyol üzerinden birbiriyle adlı satıcıdan 3090 tl lik bir cihaz satın aldim.1 hafta geçmeden kamerasında toz olduğunu tespit ettim ve satıcıya iade etmek istediğimi bildirdim..Fakat satıcı ambalajı açılmış olduğu için iade alamayacaklarini,iade veya değişim için garanti sağlayıcısı olan evofone ile iletişime gecmemi belirttiler..Cihazi ariza formuyla beraber değişim talebimi belirterek evofone a yolladim..Fakat teknik servis bu talebimi değerlendirmeyip onarim işlemi yapmaktadır.Iade ve veya değişim için ne yapmam gerekiyor?
Merhaba Ahmet Bey,
Bu durumda yetkili firma ile görüşmeniz gerekiyor. Ayıplı ürün satın aldığınız kanaatinde iseniz ve iade sağlanmıyorsa bu halde tüketici hakem heyetine başvurulabilir veya ürün değerine göre dava yoluna başvurulabilir.
Saygılarımızla.
İyi günler dilerim. Migrostan taksitle cep telefonu aldım. Kurulumunu yapılmasına müteakip cihazında alarak magazadan ayrıldım. Eve vardığımda kartımı takıp ayarlamalarımı yaptım. Gece azalan şarj için cihazı şarja taktığımda şarj almadığını fark ettim. Ertesi günü tekrardan cihazı aldığım MİGROS şubesine gittim. Beni servise yönlendirdiler.Servis raporunda cihazın şarj almadığı yeni yazılım yüklendiği yazılmıştı. Ancak servis raporunda değiştirilen parçalar sütununda nfc pil kapağı yapışkanlı diye bir ibare vardı. Cihaz değişimi talebinde bulunabilir iyim. Ayıplı ürün den dolayı teşekkür ler
Merhaba Dursun Bey,
Ayıplı ürün satın aldığınızda ürünün misli ile değişimini veya iadesini talep edebilirsiniz.
Saygılarımızla.
Merhaba bir AVM den katolog üzerinden sihirli sehpa aldım orda birkaç model vardı ama benim beğendiğim ellerinde olmadığını katologtan beğendiğim aynisin geleceğini bir hafta içinde geleceğini söylediler bende anlaşma yapıp çıktım ürün elime 20gune yakın geldi oda sorun değil bana gelen ürün katologta beğendiğim ürün rengiyle alakası yoktu artı mobilyası piturlu yani damarlı bir mobilya olarak geldi magazadaki mobilyalar puruzsuzdu kurulumunu yaptırdım günün ertesi günü tam kapanmaya girdik akşam eşim geldiğinde ürünü sorun etti benimde içime sinmemisti uğraşmamak adına kabul etmiştim mağazayı arama durumum olamadı size sorum bu ürün ayıplı mala giriyormu geri iadesini isteyebilir hakkım varmi bilgilendirirseniz çok sevinirim tesekkurler
Merhaba Kübra Hanım,
Satın aldığınız üründen farklı ise ayıplı mal olarak kabul edilebilir. Bu konuda önce mağaza yetkilileri ile görüşmenizi; aksi durumda hukuki süreç başlatmanızı öneririz.
Saygılarımızla.
14 gün önce ikinci el araba aldım. Araba ikinci gün arıza yaptı ne yapmalıyım.
Merhaba Murat Bey,
Satıcının sorumluluğu devam ettiğinden dolayı önce bir ihtarname çekmenizi öneririz. Talebinize bağlı olarak sürecin yürütülmesi gerekir. Anlaşma sağlanamaz ise bu halde dava yoluna başvurulabilir.
Saygılarımızla.
Magazadan görerek görerek aldım fakar ordaki ısıklardan dolayı renk farklı görünüyordu eve gelen renk daha koyu kırulum yapıldı iade yapışabilir mi bu ürün birde bşr tarafında hasar var ürünün
Merhaba Kevser Hanım,
Ayıplı ürünün iadesi mümkündür. Bu konuda mağaza yetkilileri ile görüşmelisiniz. Çözüm bulamamanız halinde hukuki süreci başlatabilirsiniz.
Saygılarımızla.
Merhaba, Mağazadan sahte olduğunu gizleyerek orijinal olduğu söylenerek orijinal fiyatına şarj adaptörü aldım ama kutusuyla adaptöründeki seri numarasının farklı olması nedeniyle sahte olduğunu fark ettim. Ürünü alırken fatura almamıştım bu benim hatam. Ürünü mağazaya giderek iade etmem mümkün müdür?
Merhaba Cansu Hanım,
İade politikasını bu noktada mağaza belirlemektedir.
Saygılarımızla.
Mağazadan mont aldım fiş vermediler, eve geldim şapka kısmında yirttıklar olduğunu gördüm, iade hakkım varmı, eğer iade hakkım olup da para iadesi vermeseler ne yapabilirim
Merhaba Ayten Hanım,
Mağazadan alınan ürünlerde kural olarak iade imkanı yoktur. Tüketici hakem heyeti başvurusu için ise fiş almanız faydalı olacaktır.
Saygılarımızla.
İyi günler teknosa üzerinden aldığım ürün bozuldu ve kendi hataları oldugunu kabul ettiler ama aldığım fiyat üzerinden fiyat iadesi yapmak istiyorlar ve ürünün yeninisini vermiyorlar bu konuda neler yapabiliriz(ürünün şu anki bedelini almak veya yenisiyle değiştirmek için)
Merhaba Fatma Hanım,
Ürün değerine bağlı olarak tüketici hakem heyetine başvuruda bulunabilirsiniz.
Saygılarımızla.
Koltuk takımı magzadan sipariş verdim rengi
Farklı geldi iade basıl edebilirim yetkililer ışık fala yok 1 ton kumas farkı olabılirmiş diyorlar sipariş acık Gri koltuk gelen kahve koltuk
Merhaba Gül Hanım,
Bu konuda ilk olarak mağaza ile görüşme sağlamanızı önermekteyiz.
Saygılarımızla.
Merhabalr,büyük magazadan robot süpürge aldım 10 gün geçtikten sonra toz toplama ünitesinde ariza çıktı. Servise gondereceklerini onlar karar vereceklerini söylediler ben ürünün degisimini yada para iadesini talep ettim.mumkunmudur ne yapmam lazım.
Merhaba Selen Hanım,
Kural olarak mağazadan alınan ürünlerin iade ve değişim prosedürleri ilgili mağaza tarafından belirlenmektedir.
Saygılarımızla.
Merhaba Instagram üzerinden satış yapan bir mağazadan kapıdan ödeme yapılnak suretiyle kıyafet aldım. Ancak kıyafet yanlış gönerilmiş
Gönderici ıban ve ismi mevcut. TC kn gönderide yazmıyor açık adres yazmıyor. İade için cevap vermiyorlar. Bu durumda savcılığa mı başvurmalıyım nasıl bir yol izlemeliyim ?
Teşekkürler
Merhaba Fuat Bey,
Fiş/faturanız var ise tüketici hakem heyetine başvurabilirsiniz. (Ürün değerine bağlı olarak) Dolandırıldığınızı düşünüyorsanız bu konuda suç duyurusunda bulunmanız gerekebilir.
Saygılarımızla.
Merhabalar..
28.05.2022 tarihinde kdv dahil 25.700,00 tl bedelli motosiklet aldım. Bir hafta sonra arıza yaptı servise gittim ve konjektör arızası var dedi ve kayıt açtı almış olduğum motoru parça gelinceye kadar aküsünü serviste şarj ederek kullanmaya devam ettim aradan iki hafta geçti fabrikada parçanın olmadığı ve tedarik aşamsında diye beni 15 ağustos’a kadar oyaladılar iki üç kere telefonla aradım biz servise bilgi vereceğiz dediler bu esnada motorun amortisörü, egzozu ve aküsüde arızalandı konjektörü taktılar aküyü karşılamadılar sarf malzeme gerekçesi ile ve egzoz değişim talebimi iki defa yenilememe rağmen onarım onayı verdiler. almış olduğum bayiden yardım istedim bir kaç defa onlarada tedarik aşaması dediler en son kendi paramla akü aldım arızam devam ediyor bunlarla ilgili yetkili servis den yapılan işlem ve arıza kayıtlarını istediğimde herhangi bir belge düzenleyemediklerini beyan etti ve ayrıca arıza başvuru kayıtlarının firma tarafından şikayetlere maruz kalmamak için silindiğini öğrendim firmayı aradığımda bana yetkili servisin 30 temmuzda arıza kaydı açtığını ve 2 ağustosta hemen gönderdiklerini ve parça stoku ile ilgili bir sıkıntılarının olmadığının belirttiler. anlayacağınız arızası giderilmeyen 3 aylık bir motorla ve resmen insanların şikayet etmelerini önleyecek çakallıklarla karşı karşıyayım bununla ilgili nasıl bir yol izlemeliyim teşekkürler…
Merhaba Özgür Bey,
Uzun sorulara yorum üzerinden yanıt verememekteyiz. Hukuki danışmanlık almak isterseniz hukuk büroları ile iletişime geçmenizi öneririz.
Saygılarımızla.
swarovskiden birden fazla takı aldım.Bir ürün defoluydu.14 gün geçmeden bana gönderdikleri iade formunu ürünün defolu olduğunu işaretleyerek kargoladım.Ancak defolu ürün dışında diğer ürünlerim iade oldu.Defalarca talep açtım ancak iade kabul etmiyorlar.Öncesinde aramam gerektiğini belirtiyolar.Ben zaten defolu diye işaretledim ve ürünü teslim aldıktan sonra reddettiklerini söylemek için beni tekrar aradıklarında savunmamı belirttim.Bu durumda tüketici hakem heyeti ürün iademe karar verir mi
Merhaba Ayşe Hanım,
Bu durumda elinizde bulunan tüm belgeler ile tüketici hakem heyetine başvuruda bulunbilirsiniz. Tabi aldığınız ürünün değeri tüketici hakem heyetinin değerlendirmeye alacağı rakam kadar olmalıdır.
Saygılarımızla.
Av.Ayşegül Helvacıoğlu