Nüfus Davaları

Bilindiği üzere Türk vatandaşı olan herkesin nüfus kaydı vardır. Bu kişilerin nüfus kayıtları doğumla birlikte oluşturulmaktadır. Nüfus kaydında hata yapılması veya kişisel sebepler nedeniyle nüfus kaydının değiştirilmek istenmesi halinde nüfus kaydının düzeltilmesi davası açılması gerekmektedir. Nüfus kaydının düzeltilmesi davası, uygulamada nüfus davaları olarak da anılmaktadır Nüfus davaları, mevcut nüfus kayıtlarının değiştirilmesi için açılan davalardır. Nüfus davalarının açılma nedenleri kişiden kişiye farklılık göstermektedir.

Nüfus davalarının kanuni dayanağını Nüfus Hizmetleri Kanunu ve Türk Medeni Kanunu oluşturmaktadır. Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 36.maddesi, nüfus kaydının düzeltilmesi davasına ilişkindir. Bahsi geçen kanun maddesinde mahkeme kararı ile yapılan kayıt düzeltmelerinde izlenecek usul açıklanmıştır. Nüfus kaydının düzeltilmesi davasının en kısa sürede ve istenen şekilde sonuçlanması için mutlaka avukat desteği alınmalıdır.

Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davaları Nelerdir?

Nüfus kaydının düzeltilmesi davasının çeşitli nedenleri olabilir. Bu nedenler, değiştirilmek istenen nüfus kaydına ve kişiye göre farklılık gösterecektir. Örneğin; bir kimse ismiyle dalga geçildiği gerekçesiyle isim değiştirme davası açabilir. Kişinin isminin gülünç olması TMK m.27’de isim değiştirmenin şartı olan ‘haklı sebep’ler arasında yer almaktadır.

Soyadından memnun olmayan bir kişi ise  soyisim değiştirme davası açarak mevcut soyadını değiştirebilir. Yargıtay’ın güncel kararı çerçevesinde soyadı değişikliği için artık somut delillerin varlığı zorunlu olmayacaktır. Şöyle ki; Yargıtay’a göre, ad ve soyad kişiliğin ayrılmaz bir unsurudur. Ad ve soyad niteliği gereği onu taşıyan kişi tarafından benimsendiğinde anlam taşır. Bu bağlamda soyadı değiştirme davasında ‘haklı sebep’ araştırılırken Yargıtay’ın kararı göz önünde tutulacaktır.

Yaş büyütmek veya küçültmek isteyen bir kişinin de başvurması gereken yol nüfus kaydının düzeltilmesi davası açmaktır. Diğer nüfus davalarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Soybağının reddi davası
2. Cinsiyet değiştirme davası
3. Doğum yeri değiştirme davası  
4. Din değiştirme davası
5. İsim ekletme davası da nüfus kaydının düzeltilmesi davası örnekleri arasında yer almaktadır.

Uygulamada en çok merak edilen konulardan birisi, nüfus müdürlüğüne başvuru ile isim değiştirmenin mümkün olup olmadığıdır. Özellikle son dönemlerde bu konu gündemde yer almaktadır. Ancak ismini tamamen değiştirmek isteyen bir kişinin nüfus kaydının düzeltilmesi davası açması zorunludur. Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 38.maddesine göre, yalnızca maddi hata varsa dava açmadan nüfus kaydının düzeltilmesi işlemi yapılabilmektedir. Dolayısıyla nüfus kaydında ismi ‘Ferhat’ olan birisi bunu ‘Ali’ yapmak istiyorsa mutlaka nüfus kaydının düzeltilmesi davası açmalıdır.

Nüfus kaydının düzeltilmesi davası ile iki veya üç ismi olan kişiler kullanmadıkları isimleri sildirme imkanına sahiptirler. Doğum tarihi yanlış kayda alınmış olan kişiler ise belgelerle ispatladıkları takdirde doğum tarihlerini düzeltebilirler.

Nüfus kaydının düzeltilmesi davası aynı konuya ilişkin yalnızca bir kere açılabilen bir davadır. Ancak ilgili kanuna göre, haklı sebeplerin bulunması durumunda aynı konuya ilişkin tekrar düzeltme yapılması hakimden talep edilebilir. Nitekim Yargıtay’ın da bu yönde kararları mevcuttur.

Nüfus kaydının düzeltilmesi davasında ispat konusuyla ilgili şunu söyleyebiliriz ki her türlü delille ispat mümkündür. Yazılı her türlü belge ve tanık beyanları nüfus kaydının düzeltilmesi davasında hakim tarafından değerlendirilecektir. Nüfus kayıtlarının düzeltilmesiyle ilgili davayı açmadan evvel isim değiştirme avukatına danışılması gerekmektedir.

Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davasında Davacı ve Davalı

Nüfus kaydının düzeltilmesi davasında ele almamız gereken bir diğer konu da davacı ve davalının kim olduğu konusudur. Nüfus kaydına ilişkin davalarda davacı, nüfus müdürlüklerinin kayıtlarında yanlışlık bulunduğunu iddia eden herkestir. Bunun haricinde nüfus davaları, lüzum olması halinde Cumhuriyet Savcısı tarafından da açılabilmektedir.

Belirtmemiz gerekiyor ki, nüfus kaydının düzeltilmesi davasında davalı ise, ilgili Nüfus Müdürlüğü olacaktır. Nüfus davalarının ne kadar sürede sonuçlanacağı davanın niteliğine göre farklılık göstermektedir. Ancak şunu vurgulamalıyız ki nüfus kaydının düzeltilmesi davasında hata yapılmaması ve sürecin hızlı bir şekilde sonuçlanması için mutlaka avukatla temsil söz konusu olmalıdır.

Nüfus Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Şunu belirtmeliyiz ki,nüfus kaydının düzeltilmesi davasında görevli ve yetkili mahkemenin tespiti zaman kaybı yaşanmaması adına önem taşır. Nüfus davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarda yetkili mahkeme ise davacının yerleşim yeri mahkemesi olacaktır.

Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davasında Zamanaşımı

Nüfus kaydının düzeltilmesi davası için öngörülmüş bir zamanaşımı süresi yoktur. Dolayısıyla kişi, hukuki yararı olduğu müddetçe dilediği zaman nüfus kaydının düzeltilmesi davası açabilecektir.

Nüfus Davaları Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Nüfus davaları, mahkemelerin iş yüküne ve avukat ile temsil olup olmamasına göre farklı sürelerde sonuçlanmaktadır. Avukat olmaksızın nüfus davası açıldığı takdirde büyük şehirlerde ortalama 4-6 içerisinde dava sonuçlanacaktır. Avukat ile temsil söz konusuysa bu süre 1 ila 3 ay arasında değişiklik gösterecektir. Bu nedenle tavsiyemiz, nüfus kaydının düzeltilmesi davasının mutlaka avukat ile açılmasıdır.

Nüfus Davaları Sonuçlandıktan Sonra Ne Olur?

Nüfus kaydının düzeltilmesi davası davacı lehine sonuçlandığı takdirde önce, kararın kesinleşmesi beklenecektir. Herhangi bir itiraz olmayıp karar kesinleştikten sonra ise mahkeme, ilgili Nüfus Müdürlüğüne kararı tebliğ edecektir. Tebligatı alan müdürlük ise karar doğrultusunda nüfus kaydını düzeltme işlemini gerçekleştirecektir.