Soybağının Reddi Davası Nasıl Açılır?

Soybağının reddi davası, babalık karinesinin çürütülmesini amaçlayan bir davadır. Uygulamada nesebin reddi davası olarak da bilinmektedir. Soybağının reddi davasını kimler açabilir,dava açma süresi nedir gibi soruların cevabını vermeden evvel ‘soybağı’ kavramını açıklamamız faydalı olacaktır.

Soybağı; kişinin anne ve babasıyla olan bağını tanımlamaktadır. Soybağının kurulması anne ve baba açısından farklılık gösterir. Anne ile çocuk arasındaki soybağı doğum yoluyla kurulmaktadır. Baba ile çocuk arasındaki soybağı ise evlilik, mahkeme kararı ve tanıma yoluyla kurulmaktadır. Ayrıca evlat edinme yoluyla da soybağının kurulduğunu söylememiz doğru olacaktır.

Türk Medeni Kanunu’nun 286 ve devamı maddelerinde soybağının reddi davasına ilişkin hükümler mevcuttur. İlgili kanun hükmüne göre, babalık karinesinin çürütülmesi, ancak dava açılmasıyla mümkündür. Babalık karinesi, TMK m.285’te belirtilmiştir. Buna göre; evliliğin devamı esnasında veya evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün içinde doğan çocuğun babası kocadır. Bu konu iddet süresinin kaldırılması davasında ayrıca değinmiştik.

Evlenmenin gerçekleşmesinde başlayarak en az 180 gün, evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla 300 gün içinde doğan çocuk evlilik süresince ana rahmine düşmüş sayılacaktır. İşte böyle bir durumda eğer baba, çocuğun kendi çocuğu olmadığını iddia ediyorsa bunu kanıtlamak için soybağının reddi davası açmak zorundadır. Eğer çocuk evlenmeden evvel veya ayrılık sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmeyecektir. Çünkü bu durumda babalık karinesi çok zayıf durumdadır.

Soybağının Reddi Davasını (Babalık Reddi Davasını) Kimler Açabilir?

Soybağının reddi davasını koca, anne ve çocuğa karşı açabilir. Bu durumda ana ve çocuk zorunlu dava arkadaşı olacaktır. Dolayısıyla yalnızca anaya veya çocuğa karşı açılmış soybağının reddi davası reddedilecektir.

Ayrıca çocuğun da baba ve anasına karşı soybağının reddi davası açma imkanı bulunmaktadır. Ancak burada çocuğun ergin olup olmamasına göre ikili bir ayrım yapmamız gerekmektedir. Çocuğun ergin olmaması durumunda soybağının reddi davasının açılabilmesi için kendisine kayyım atanacaktır. Kayyım, çocuğun doğumdan itibaren 5 yıl, kendisine kayyım olduğuna dair tebliğ yapılmasından itibaren ise 1 yıl içinde soybağının reddi davası açabilecektir.

Soybağının Reddi Davasında İspatın Önemi

TMK’ya göre evlilik içinde doğan çocuğun babası, koca olup bu durum karine olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla soybağının reddi davasıyla karinenin çürütülmesi gerekmektedir ki bu da babayı ağır ispat yükü altına sokacaktır. Böyle bir durumda koca ile ana arasında cinsel ilişkinin imkansızlığı veya çocuğun kurulan cinsel ilişkiden olmasının imkansızlığı üzerinde durulacaktır. Soybağının reddi davasında babalık testi için DNA,sağlık kontrolü,kan testi gibi tıbbi yollara başvurulmaktadır.

Çocuğun evlenmeden evvel veya ayrı yaşama sürecinde ana rahmine düşmesi halinde ise bu durumun ispatı gerekmektedir. Bu halde de soybağının reddi için tıbbi yöntemlere başvurulacaktır.

Soybağının Reddi Dava Açma Süresi

Soybağının reddi davası süreye tabidir. Dolayısıyla hak düşürücü süre geçtikten sonra baba veya çocuğun soybağının reddi maksadıyla dava açması mümkün olmayacaktır.

TMK’ya göre, koca, bu davayı, baba olmadığını ve doğumu ya da annenin hamile kaldığı sırada başka bir erkekle cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açmak zorundadır. Kanunun eski halinde “her halde 5 yıl” ibaresi mevcuttu. Ancak bu ibare Anayasa Mahkemesi kararı ile kaldırılmıştır.

Babalık reddi davası kayyım ile açılabilir. Çocuk, kayyım aracılığıyla veya ergin olması durumunda bizzat kendisi bu davayı açabilir. Ergin olan çocuk, ergin olduğu tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde nesebin reddi davası açabilir.

Soybağının reddi davası süresi, bazı durumlarda farklılık gösterebilir. Şöyle ki; eğer bir sebepten dava hak düşürücü süre içinde açılamadıysa gecikme haklı bir sebebe dayandığı takdirde 1 yıllık süre, bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlayacaktır.

Soybağının Reddi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Soybağının reddi amacıyla açılacak dava, aile hukukunu ilgilendiren bir davadır. Bu bağlamda aile hukuku alanında faaliyet gösteren avukata danışılması gerekmektedir. Aksi halde hak düşürücü süreler kaçırılacak, yapılan yanlışların telafisi mümkün olmayacaktır.

Soybağının reddi için açılacak olan davada görevli mahkeme, Aile Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesi olacaktır.

Soybağının Reddi Davası Ne Kadar Sürer?

Babalığın reddi için açılacak olan davanın sonuçlanma süresini etkileyen pek çok faktör vardır. Mahkemenin iş yoğunluğu, sürecin ne kadar doğru yürütüldüğü dava süresini doğrudan etkilemektedir. Davanın en kısa sürede sonuçlanması için mutlaka aile hukuku avukatı ile temsil sağlanmalıdır. Böylece süreçte yaşanacak aksiliklerin önüne geçilecek; en kısa sürede sonuca ulaşılacaktır.