Ortak velayet, son dönemlerde en çok merak edilen hukuki kavramlardan birisidir. “Boşanmada çocuğun velayeti kime verilir?” sorusuna cevap verirken artık müşterek velayet kavramından da bahsetmemiz gerekecektir. Ortak velayet şartları, yargı kararlarını ve uluslararası düzenlemeleri incelemeden önce “velayet” kavramını açıklamamız yerinde olacaktır. Sonrasında ise ortak velayet şartları hakkında bilgi vereceğiz. Söz konusu koşullar mevcut olmadığı takdirde müşterek velayete karar verilmesinin mümkün olmadığını vurgulamamız doğru olacaktır.
Velayet, çocuğun çeşitli yönlerden yetiştirilmesini, korunmasını ve bakımını sağlamak maksadıyla anne ve babanın çocuğun şahsı ve malları üzerinde sahip oldukları hak, yetki ve sorumlulukların tamamıdır. Türk hukukunda çocuğun velayetinin anne veya babaya, yani bir kişiye verilmesi mümkündür. Ancak geçtiğimiz sene Yargıtay 2.Hukuk Dairesi müşterek velayet ile ilgili ilk kararı vermiştir. Böylece ortak velayet kavramı yargı kararlarında yerini almaya başlamıştır.
Boşanmada Müşterek Velayet Kararı Verilebilir Mi?
Her ne kadar hukuk sistemimizde velayetin anne veya babaya verilebileceği öngörülse de geçtiğimiz yıllarda verilen yargı kararlarıyla artık müşterek velayetin de mümkün olduğunu görmekteyiz. Müşterek velayet, çocuğun anne ve babasının velayet hakkı kapsamı içerisinde yer alan hakları ve yetkileri müşterek kullanması,yükümlülüklere ortak olarak uyması durumudur.
Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 7 No’lu Protokolü onaylamış olup bununla birlikte ortak velayetin önü açılmıştır. Ek 7 No’lu Protokol’ün 5.maddesi müşterek velayet konusunu düzenlemektedir. İlgili maddeye göre; eşler evlilik boyunca ve evliliğin bitmesi durumunda kendi aralarında ve çocukları ile olan ilişkilerinde özel hukuk niteliğine haiz hak ve sorumluluklar bakımından eşittir. Söz konusu protokol 2016 yılından beri yürürlüktedir.
Yukarıdaki açıklamalardan bahisle şunu söyleyebiliriz ki; her ne kadar kanunlarımız velayetin anne veya babaya verilmesi gerektiğine hükmetse de şartlar mevcutsa protokol hükümleri gereğince ortak velayet kararı verilmesi mümkün olacaktır. Çünkü usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş millletlerarası anlaşmalar kanun hükmündedir. Anlaşma hükümleriyle kanun maddelerinin farklı olması halinde milletlerarası anlaşma hükümlerinin uygulama alanı bulacağı Anayasa m.90’da açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla artık BOŞANMADA ORTAK VELAYET KARARI VERİLMESİ MÜMKÜNDÜR şeklinde belirtmemiz doğru olacaktır.
Ortak Velayet Şartları 2020
Çocuğun velayeti hakkında karar verilmesinde çocuğun üstün menfaati gözetilmektedir. Ortak velayet şartları denince ilk akla gelen ise; müşterek velayetin çocuğun menfaatine ve üstün yararına uygun olması gerektiğidir.
Ortak velayet şartları arasında yer alan bir diğer husus ise; anne ve babanın müşterek velayeti talep etmesidir. Dolayısıyla ortak velayet şartları, anne ve babanın anlaşmasını gerekli kılmaktadır. Anlaşma gerçekleşmemesi bu yönde karar verilmesi mümkün olmayacaktır.
Müşterek velayet kararı verilmesi için gerekirse çocuğun görüşünün alınmasının yanı sıra uzman görüşleri de alınacaktır. Velayet konusunda hakimin takdir yetkisi bulunduğundan ortak velayet şartları detaylı bir şekilde değerlendirildikten sonra müşterek velayet hakkında bir sonuca varılacaktır.
Ortak Velayet Yargıtay Kararları
Yargıtay’ın geçmiş yıllardaki kararlarına baktığımızda aslında ortak velayeti kabul etmediğini görmekteyiz. Özellikle bu durum tanıma-tenfiz davalarında karşımıza çıkmaktadır. Yargıtay, yabancı mahkeme kararlarının ülkemizde tenfizi davalarında uzun bir süre ortak yani müşterek velayetin Türk kamu düzenine aykırı olduğu belirtti. Ancak Yargıtay, geçtiğimiz sene vermiş olduğu kararında bu köklü içtihatından vazgeçti ve ORTAK VELAYETİN TÜRK KAMU DÜZENİNE AYKIRI OLMADIĞINA karar verdi.
İlk derece mahkemesi müşterek velayetin tenfizi için açılan davayı, Türk kamu düzenine aykırılık gerekçesiyle tenfiz talebini reddetmişti. Yargıtay ise bu kararı oybirliğiyle bozmuş ve ortak velayetin Türk kamu düzenine aykırı olmadığı yönünde karar vermiştir.
Yargıtay 2.Hukuk Dairesi’nin 20.02.2017 tarih ve 2016/15771 E., 2017/1737 K. sayılı kararı şu şekildedir: “…ortak velayet düzenlemesinin Türk kamu düzenine açıkça aykırı olduğunu ya da Türk toplumunun temel yapısı ve temel çıkarlarını ihlal ettiğini söylemek mümkün değildir.”
Yargıtay’ın köklü değişiklik yaratan kararından sonra sınırlı sayıda da olsa Aile Mahkemelerinin müşterek velayet kararı verdiklerini görmemiz mümkün hale gelmiştir.
Boşanma davası ve ortak velayet şartları hakkında detaylı bilgi almak boşanma avukatı ile görüşme sağlanması gerekmektedir. Avukat ile görüşme sağlanması, sürecin nasıl ilerleyeceği ve ihtimaller hakkında bilgi almak için en doğru tercih olacaktır.
Bu sitedeki bütün içeriklerin telif hakkı Av.Ayşegül Helvacıoğlu’na aittir. Sitede yayınlanan tüm içerikler kopya korumalı olup yazılı izin olmaksızın kopyalanması veya yayınlanması durumunda 5846 sayılı FSEK kapsamında yasal işlem gerçekleştirilecektir.