Meslek Hastalığı Nedir? Meslek Hastalığı Tazminatı Nasıl Alınır?

Meslek hastalığı tanımı ve tespit edilme süreci 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenmiştir. İlgili kanuna göre; işin niteliğinden kaynaklanan ve tekrarlanan bir nedenle veya yaptığı işin koşulları sebebiyle sigortalının uğradığı geçici ya da sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik durumuna ‘meslek hastalığı’ denilmektedir.

Meslek hastalığının tespitinde en önemli nokta, hastalığın çıkış nedeninin yürütülen meslekten kaynaklanıyor olmasıdır. Hastalığın, yürütülen meslekten kaynakladığının tespiti ise Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu tarafından yapılmaktadır. Meslek hastalığının tespiti ise iki şekilde yapılmaktadır:

• SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usule uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi,
• Kurum tarafından gerekli görülen hallerde işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbi neticelerini ortaya çıkaran denetim raporu ve gerekli diğer belgelerin incelenmesi.

Meslek hastalığının varlığından söz edebilmemiz için yalnızca yürütülen işle ilgili bir hastalığın ortaya çıkması yeterli değildir. Kural olarak hastalığın, Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nde yer alan meslek hastalıkları listesinde olması gerekmektedir. Ancak bu durumun istisnaları mevcuttur.

Meslek Hastalığının İşten Ayrıldıktan Sonra Öğrenilmesi

Bazı durumlarda işçi, işten ayrıldıktan sonra meslekten kaynaklanan hastalık ortaya çıkmakta veya meslek hastalığı olduğunu öğrenmektedir. İşte bu durumda kurum tarafından belirtilen süreye riayet ederek derhal kuruma başvuru yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla işten ayrıldıktan sonra mesleğinden kaynaklanan bir hastalığı olduğunu öğrenen işçi, hiç zaman kaybetmeden gerekli belgeler ile birlikte kuruma başvurusunu gerçekleştirmelidir. Kuruma başvurunun nasıl yapılacağı ve gerekli belgelerin neler olduğuyla ilgili işçi avukatına (meslek hastalığı avukatı) danışılması gerekmektedir. Ayrıca meslek hastalığı tazminat davası açma sürecinin sağlıklı ilerlemesi açısından da meslek hastalığı avukatı ile temsil en doğru tercih olacaktır.

Meslek Hastalığı Tazminat Davası ve İşçinin Hakları

Meslek hastalığı tazminat davası süreci ve tazminat tutarı merak uyandıran bir konudur. Meslek hastalığı tazminat davası hakkında bilgi vermeden evvel işçinin diğer haklarından bahsecedeğiz. Hastalık durumunda işçinin haklarının neler olduğunu şu şekilde sıralayabiliriz:

• Geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi. Mesleki hastalık nedeniyle işinde çalışamayan işçiye belirli bir süre olmaksızın tedavi ve istirahatin devamı süresince ödenir. Geçici iş göremezlik ödeneği alınması için asgari sigortalılık süresi veya prim ödeme gün sayısı önem taşımayacaktır. Hekim raporu ile kuruma müracaat yeterlidir.
• Sürekli iş göremezlik ödeneği verilmesi. Meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış olan işçiye bağlanan ödenektir. Bu ödeneğin verilmesi için öncelikle kazanma gücü oranının ne kadar kaybedildiği tespit edilecektir. Sigortalının mesleğinde kazanma gücü oranı kaybına göre ödenek bağlanacaktır. Kişinin bu ödeneği alabilmesi için işten ayrılması gerekmez; kişi hem bu geliri alıp hem de maaşını alabilir.
• Meslek hastalıkları sonucunda ölen kişinin hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması. Hak sahipleri ancak eş, çocuk, anne ve baba olabilir. Bu gelirin alınabilmesi için işçinin, meslek hastalığı sonucu öldüğünün ispatı gerekmektedir.
• Meslek hastalığı veya iş kazası sonucu ölen işçi için cenaze ödeneği verilmesi. Cenaze ödeneğinin alınabilmesi için hak sahiplerinin SGK’ya dilekçe ile başvuruda bulunması gerekmektedir.

İşçi hakları hakkında detaylı bilgi almak ve gerekirse hukuki süreci başlatmak için  alanında faaliyet gösteren avukata danışılması gerekmektedir.

Mesleki Hastalık Nedeniyle Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açılabilir Mi?

Meslek hastalığı tazminat davası açılmasını mümkün kılan bir durumdur. Mesleki hastalık sonucunda işçi yaşamını kaybetmişse yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı  ve manevi tazminat talep etmesi söz konusu olacaktır.

Sigortalı işçi, meslek hastalığı nedeniyle tedavi giderlerini, uğradığı kazanç kaybını ve çalışma gücünün azalmasından doğan kayıplarını tazminat davası ile işverenden talep edebilir. Meslek hastalığı tazminat miktarı, SGK’nın gerçekleştirmediği ödeme ile sınırlı olacaktır. Yani ikinci bir ödeme yapılması mümkün değildir. Meslek hastalığı tazminat davasında tazminat miktarının belirlenmesinde sigortalının yaşı ve kusur oranı önem taşımaktadır.

Sigortalı işçi, meslek hastalığı tazminat davası (manevi) açabilir. Manevi tazminatın nasıl talep edileceğine dair 5510 sayılı Kanun’da herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Bu noktada Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulama alanı bulacaktır. Manevi tazminat, mesleki hastalığı olan işçinin çektiği elem, keder ve ızdırap nedeniyle talep edilmesi mümkün olan tazminattır. Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde hakimin takdiri de büyük önem taşımaktadır.

Meslek Hastalıkları ve İşverenin Sorumluluğu

Meslek hastalıkları ve iş kazası konularında işverenin sorumluluğu ön plana çıkmaktadır. İşveren, hem İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında hem de Türk Ceza Kanunu kapsamında sorumluluğa sahiptir. İşverenin veya işveren vekilinin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gerekli tedbirleri alması bir zorunluluktur. Alınmayan her tedbir nedeniyle idari para cezası uygulanacaktır.

İşverenin gerekli önlem ve tedbirleri almaması nedeniyle işçi ölür veya yaralanırsa bu halde işverenin cezai sorumluluğu gündeme gelecektir. Somut olayın niteliklerine göre işveren, taksir veya kast sebebiyle yargılanacaktır. İşverenin, gözetme borcuna aykırı davranışları sebebiyle işçinin yaşamını kaybetmesi halinde taksirle adam öldürme suçundan yargılanması söz konusu olacaktır. Bu sebeple işverenlerin, kanuni yükümlülüklerine uygun hareket ederek iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilinçli olması büyük önem taşımaktadır.