İşe İade Davası ve Şartları

İş hukukunda kanun koyucu, haksız fesih nedeniyle iş akdi sona erdirilen işçiye işe iade davası açma hakkın tanımıştır. İşe iade davası, iş sözleşmesi geçerli veya haklı bir neden olmaksızın feshedilen işçinin mağduriyetinin giderilmesi amacıyla açılan bir davadır.

İşçi, feshin geçersiz olduğunu düşündüğü takdirde iş güvencesinden faydalanarak işe iade davası açabilecektir. İşe iade davalarının her halde açılması mümkün değildir. Bunun için belirli şartlar aranmaktadır. İşe iade davası şartları 2020 ve sonuçları 4857 sayılı İş Kanunu m.20’de düzenlenmiştir. İşe iade davasının şartları 2020, dava açma süresi ve sonuçları hakkında bilgi almak için makalemizi okumaya devam edebilirsiniz.

İşe İade Davası Şartları 2020

İşe iade şartları 2020 mevcut ise kanunda belirtilen süre içinde işe iade talepli dava açılması mümkündür. Söz konusu davayı açabilmenin koşullarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• İşe iade talepli dava açabilmek için, işyerinde 30 veya daha fazla işçinin çalışıyor olması gerekmektedir. İşverenin, aynı işkolunda birden fazla işyeri olması durumunda ise işyerlerinin toplamında 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olmalıdır. Yani bu halde tek bir işyerindeki işçi sayısı hesaplanmamalıdır.
• İşçinin işyerinde en az 6 aydır çalışıyor olması gerekmektedir. Ancak yeraltında çalışan işçiler için bu şart aranmamaktadır.
• Dava açılabilmesi için işçi ile işveren arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi bulunmalıdır.
• İşveren vekillerinin işe iade talebiyle dava açmaları mümkün değildir.
• İş sözleşmesinin feshinde sebep gösterilmemesi veya gösterilen sebebin geçerli olmaması halinde işe iade davası açılabilecektir. İşverenin haklı nedenle veya geçerli nedenle iş sözleşmesini feshetmesi halinde işe iade davası açılmasının bir anlamı olmayacaktır. Hangi hallerin haklı veya geçerli fesih nedeni oluşturduğunu “İşveren fesih yaparken nelere dikkat etmeli?” adlı yazımızdan öğrenebilirsiniz. Hangi durumlarda iş sözleşmesinin feshedilemeyeceği İş Kanunu m.18’de belirtilmiştir. Buna rağmen işveren, iş akdini feshetmişse diğer şartlar mevcutsa mutlaka işe iade davası açılmalıdır.

Örneğin; bir işçinin sendikaya üye olması nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilemeyeceği, bunun geçerli bir sebep olmadığı m.18’de açıkça belirtilmiştir. Bu halde işçi, sendikal fesih nedeniyle işe iade açma imkanına sahiptir.

İşe İade Davasında İspat Yükü Kime Aittir?

İşe iade davasında işçi, iş sözleşmesinin sebep gösterilmeden veya geçerli bir neden olmadan feshedildiğini ileri sürmektedir. Bu halde iş sözleşmesinin feshinin geçerli bir nedene dayandığını ispat yükü işverene aittir. Ancak eğer işçi, işverenin gösterdiği sebepten başka bir neden ile iş sözleşmesinin feshedildiği iddiasındaysa bu durumda ispat yükü işçide olacaktır. Yani işçi, iş sözleşmesinin aslında hangi gerekçeyle feshedildiğini ispat etmek durumunda olacaktır.

İşçinin ispat yüküne sahip olduğu durumlar özellikle sendikal nedenlerle fesihte karşımıza çıkmaktadır. Sendika üyeliği nedeniyle gerçekleştirilen feshin geçerli olmayacağını bilen işveren, başka bir gerekçe ile iş akdini feshetmektedir. Bu halde işçinin, feshin gerçek nedenini yani sendikal sebeplerle fesih olduğunu ispatlaması gerekmektedir.

İşe iadenin sağlanmasında hukuki destek almak çok önemlidir. Özellikle ispat yükünün işçide olduğu işe iade davalarında ayrıca önem taşımaktadır. Bu nedenle dava açmak isteyen işçilerin mutlaka işçi avukatına danışması gerekmektedir.

İşe İade Davası Açma Süresi

İşe iade davası açma süresi İş Kanunu m.20’de belirtilmiştir. Esasında bu süre, dava için değil; arabuluculuk başvurusunun gerçekleştirilmesi içindir. Bilindiği üzere yeni düzenleme ile işe iade davasında öncelikle arabulucuya başvurmak gerekmektedir. Arabulucuya başvuru dava şartıdır. Bu nedenle arabulucuya başvurmadan dava açılırsa, davanın dava şartı yokluğundan reddi söz konusu olacaktır. Arabulucu görüşmesinden olumlu sonuç alınamadığı takdirde işe iade dava dilekçesi ile İş Mahkemesi’nde dava açılmalıdır.

İşe İade Davası Ne Zaman Açılır?

Kanuna göre arabulucuya başvuru süresi 1 aydır. Bir aylık süre, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren işlemeye başlayacaktır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda uzlaşmaya varılamaması halinde, tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde işe iade davası açılması gerekmektedir. Arabuluculuk ile ilgili detaylı bilgi için “Arabuluculuk nedir? Arabulucuya başvurmak zorunlu mudur?” adlı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

İşe İade Davasının Sonuçları Nelerdir 2020?

İşe iade davası kazanılması durumunda neler yapılmalıdır? İşe iade talepli arabuluculuk görüşmeleri veya dava neticesinde iş sözleşmesinin feshinin geçersizliği kabul edilirse sonuçlar şunlar olacaktır:

• İşçi, kesinleşen mahkeme veya arabulucu kararının tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işverene başvurmalıdır. İşe iade talebiyle verilen süre içinde işverene başvurulmaması halinde, işverence yapılan fesih geçerli sayılacaktır.
• İşçinin başvurusu üzerine işveren, 1 ay içinde işçiyi işe iade etmek zorundadır. İşveren işçiyi işe başlatmazsa en az 4 en çok 8 aylık ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlü olacaktır.
• Mahkeme veya arabulucunun kararının kesinleşmesi halinde işçinin çalıştırılmadığı süre için en çok 4 aya kadar doğmuş ücret ve diğer hakları ödenecektir. Bu ücret, işçi işe başlatılsa da başlatılmasa da alınacak olan ücrettir.

Arabuluculuk faaliyeti sonunda işçi ile işveren arasında uzlaşma sağlanamamışsa işe iade davası açılması mümkündür. Ancak eğer arabuluculuk faaliyeti neticesinde taraflar, işe iade konusunda uzlaşma sağlamışlarsa bu halde işe iade için dava açılmasına gerek kalmayacaktır. Taraflar arabuculuk sonunda işe iade konusunda anlaşırlarsa;

• İşe başlatma tarihi,
• Ücret ve diğer hakların parasal değeri,
• İşçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarı mutlaka belirlenmelidir. Aksi halde taraflar arasında uzlaşma sağlanmadığı kabul edilecektir.

Yukarıda işe iade davası kazanılması durumunda neler olacağına dair açıklamalar yaptık. Fakat şunu belirtmeliyiz ki, işe iade davasının kabul edilmemesi durumunda ise işverenin feshinin geçerli olduğu kabul edilecektir. Bu halde dava reddedilecek olduğundan işçinin işe iadesi mümkün olmayacaktır.

İşe İade Davam Devam Ederken Başka İşte Çalışabilir Miyim?

İşçi, işe iade talepli dava açmış olsa dahi başka işte çalışabilir. Davaların uzun sürede sonuçlanması ve hayat koşulları göz önünde bulundurulduğunda para kazanmadan yaşamak şüphesiz ki zordur. Yargıtay, vermiş olduğu kararlarda işçinin dava süresince başka bir işte çalışmasında herhangi bir sakınca olmadığını vurgulamıştır. Ancak bu halde işçi, davayı kazanırsa boşta geçen bir süre olmadığı için en çok 4 aylık ücret tutarında tazminatını alamayacaktır. Dolayısıyla davanın kazanılması halinde tazminat tutarı daha az olacaktır.

İşe İade Davası Açmak İçin Avukat Tutmak Zorunda Mıyım?

 İş hukukunu ilgilendiren davalarda avukat ile temsil zorunlu değildir. Ancak yeni düzenlemelerle birlikte hukuki prosedür değişmiş ve daha zor hale gelmiştir. Dolayısıyla bu noktada hukuki danışmanlık alınması aslında bir zorunluluktur. Arabuluculuk faaliyetlerinin gerçekleşmesi ve işe iade talepli dava açma sürecinde mutlaka iş hukuku avukatı tarafından temsil söz konusu olmalıdır. Aksi halde süreler kaçırılacak veya prosedürde yapılan hatalar neticesinde maddi kayıplar yaşanacaktır.